Ekleyen: Melih SAATÇI (Sayfa 10)

İdare Tam Yargı Davası; Tam yargı davası kişinin idari olarak süreçteki maddi ve manevi zararları sonrasında açılan bir davadır.

İdare Tam Yargı Davası Nedir

İdare tam yargı davası, idari olarak uygulanan bir işlem de kişinin maddi ve manevi açıdan zarar görmesi sebebiyle açılan bir davadır. Tam yargı davası idarenin aleyhine olarak açılmaktadır. Aynı zamanda özel hukuktaki tazminat ya da alacak olarak yer alan dava süreçlerine de benzer niteliktedir. Tam yargı davası herhangi bir idari işlemde maddi ve manevi açıdan zarar var ise burada açılan iptal davası ile birlikte sonuç elde edilir.

Tam Yargı Davası Hangi Mahkemelerde Görülür?

Tam yargı davası, idari mahkemeler tarafından görülmektedir. Bunlar;

• İdare Mahkemesi
• Vergi Mahkemesi
• Bölge İdare Mahkemesi
• Ve Danıştay Mahkemesi Olarak Yer Alır.

Tam Yargı Davası Çeşitleri Nelerdir?

İdare hukukunda görülen tam yargı davası belli başlı çeşitleri içerisinde bulundurur. Bunlar;

• Tazminat davası olarak yer alan tam yargı davasıdır. Burada görülen işlem kişiye ya da idareye olarak maddi ve manevi açıdan zarar görülmesi sebebiyle tazminat davası açılmasıdır. Tazminat davası açılarak zararın giderilmesi hedeflenir. Bu işlemlerde tam yargı davası içerisinde görülen tazminat davası olarak yer alır.
• İstirdat davası niteliğinde görülen tam yargı davası ise istirdat yani diğer ismi ile geri alma davası olarak bulunur. Bu dava hukuki süreçte görülen ve kişinin kendisine ait olan fakat idarenin hesabına geçmiş mal varlığını geri almak istemesi sebebiyle açılan bir davadır. Bu dava maddi açıdan kişinin etkilendiği bir dava olduğu için tam yargı davası sürecinde görülür.
• Vergi davası niteliğinde yer alan tam yargı davası, vergi yükümlüsü olan bir kişinin vergi mahkemesinde açılan bir davadır. Burada verginin esasının ya da miktarına karşı değişkenlik gösterilmektedir.
• İdari sözleşmeler sebebiyle açılan tam yargı davası ise idari sözleşmeler içerisinde oluşan uyuşmazlıklar, maddi açıdan zarar görme ve kişiler karşısında uzlaşamama durumu idari sözleşmelerden doğan tam yargı davasının oluşturur. Bu durumda tam yargı davası içerisinde yer alan bir dava çeşididir.

Tam Yargı Davası Nasıl Açılmaktadır?

Tam yargı davası idari olarak yürütülen işlemin özelliğine göre ya da eylemin özelliğine göre açılan davadır. Bu davalar idare ve vergi mahkemelerinde görülür. Tam yargı davalarının açılması için kişinin hakkını ihlal eden ve maddi açıdan zarara uğramasına sebep olan idari işleme  dava açılabilir. Bu dava yürütülen sürece göre tam yargı davasını oluştur. İptal ve tam yargı davaları, hakkı ihlal edilen kişi için idare işlemi farklı bir şekilde de açılabilir.

İdare Tam Yargı Davası Açma Süresi Nedir?

Tam yargı dava açma süresi idare hukukunda görülen bir süreçtir. Buradaki süre açılan zararın niteliğine, işleme göre ve eyleme göre değişen bir süreçtir. Tam yargı davası sürecinde açılan işlemlerde;

• Genel dava açma süresi,
• Özel dava açma süresi
• İdari işleme karşı açılan dava açma süresi
• İdari işleme karşı tam yargı davasında iptal davası olarak yer alır.

Bu dava süreçleri 60 gün ya da özel davaya göre ise değişkenlik gösteren bir süreçtir.

İdare Tam Yargı Davası İçerisindeki Manevi Tazminat Talebi Nedir?

İdare tam yargı davası (alacak ve tazminat),Hukuki olarak yürütülen süreçlerde tam yargı davalarında manevi tazminat sebebiyle dava açılmaktadır. Burada idari olarak yargıda maddi açıdan zararın giderilmesi için tazminat talebi oluşturulur. Bu talep tam yargı davaları içerisindeki alt başlık olarak yer alır. Zararın giderilmesi ve parasal değerde ödenmesi için tazminat talebi dava sürecinde de miktarı belirtilen bir durumdur.

Tam Yargı Davalarında Talep Artırımı Nedir?

İdari yargı sürecinde tam yargı davası, dava açıldıktan sonraki süreçte dilekçe ile belirtilen miktarın 1 defa ya olacak şekilde arttırılabilir durumudur. Yani bu durum tam yargı davasında bir tazminat oluşturulmuşsa dava süreci sırasında dilekçe oluşturularak tazminatı yalnızca bir kere artırılabilmesi istenir. Bu durum kişinin maddi açıdan hakkı olan bir durumdur. Manevi açıdan oluşturulan talep ise kişinin hukuka aykırı olacak şekilde manevi duygularının giderilmesi ile oluşturulur. Hukuki süreçte kişilik hakkına tecavüz edildiği için yargı davası, manevi tazminat olarak bulunur.

İdare Tam Yargı Davası; Tam Yargı Davasında İdarenin Hukuki Sorumluluğu Nedir?

İdare tam yargı davası (alacak ve tazminat), Tam yargı davalarında idarenin belli başlı sorumlulukları yer alır. Bunlar;

• İdarenin hizmet kusuru
• İdarenin kusursuz sorumluluk halleri
• İdarenin sosyal risk sebebiyle kusursuz sorumluluğu
• İdarenin kamu görevlilerine karşı kişisel kusur sorumluluğu olarak bulunur.

Bu sorumlulukların da  kendi içerisinde belli başlı nedenleri oluşturmaktadır. 

İdarenin hizmet kusuru idarenin sorumluluğunda olan hizmetleri kötüye ve geç olarak işlemesi sebebiyle oluşur. Burada hizmet kusuru yer alır. İdarenin kusursuz sorumluluk halleri ise idare içerisinde risk ve tehlike oluşturan durumlardır. Sosyal risk sebebiyle oluşan kusursuz sorumluluklar, toplumu ilgilendiren konularda bir risk oluşturulması ve toplumun tehlike atılması amacı ile kamu hizmetlerinden toplumun faydalanmamasının sağlanması da yer alır. Kamu görevlilerin kişisel kusur sorumluluğu ise kamu görevlisi olan bir kişinin idari olarak eylem ve işlemlere zarar oluşturulmasıdır. Bu durum kamu görevlisinin sorumluluğu altında yer alır. Aynı zamanda haksız fiil sorumluluğu alanına da girer. Avukatlar, idare tam yargı davası (alacak ve tazminat) konusunda deneyimli ve güvenilir bir şekilde sürecinizi yönetir.

İdari işlemlerin iptali davası idare hukukunda görülen bir dava sürecidir. Bu süreç hukuka uygunluğu göre denetim olarak amaçlanan bir davadır.

İdari İşlemin İptali Davası Nedir?

İdari işlemin iptali, idari olarak yargı yolunda açılan bunun beraberinde hukuka uygunluğunun olması amaçlanarak yapılan bir denetimin davasıdır. Bu davanın iptal olması idari işlemlerdeki

• Yetki
• Amaç
• Sebep

İdari işlemlerin iptali davası ve beraberindeki diğer konular ile birlikte hukuka aykırı olarak açılabilen bir iptal davasıdır. 

İdari İşlemin İptali Davası Hangi Mahkemelerde Görülür?

İdari işlem, sürecin niteliğine göre değişebilmektedir. Fakat bu durum idari mahkemelerde görülür. Bunlar;

• İdare mahkemesi
• Vergi mahkemesi
• Bölge idare mahkemesi
• Ve son olarak Danıştay mahkemesidir.

İdari işlemlerin iptali davası Danıştay mahkemesi temyiz mahkemesi olarak da yer alır.

İdari İşlemin İptal Davası Ne Kadar Sürede Açılır?

İptal davası idari sürecinde niteliğine göre belirli bir süreçte açılmaktadır. Bu süreç işlemin niteliğine göre değişkenlik gösterir. Genel dava açma süresi ya da özel dava açma süresi olarak yer alır. Genel dava açma süresi, Danıştay ve idari mahkemelerde görülen bir davadır. Burada açılan davanın süresi 60 gündür. Fakat Vergi Mahkemesinde genel dava açılacak ise burada ise süreç 30 gündür. Bu süreler hukuki boyutta zaman aşımı süresi olarak yer almaz. Aynı zamanda hak düşürücü olarak bulunur. Özel dava açma süresi ise genel dava açma suresini göre oldukça değişkenlik gösterir. Burada özel dava açma süresi için hukuki net süre söylemek mümkün değildir. özel bir dava olduğu için özel maddelerce ve özel yasalar görülür. Burada bu sebeple bir süre söz konusu olmaz.

İptal Davasında Yer Alan İşlemlerin Özellikleri Nelerdir?

İdari işlemler Kamu dairelerinde görülen ve kamu otoritesi kullanılarak yapılan işlemlerdir. Burada iptal davası, idari işlem uygulanacağı sırada belli başlı özellikler yer alır. Bunlar;

• İdari işlem bir kamu idaresine ait işlem olması gerekir.
• İdari işleme uygulanan bir iptal davası gerçekleşecekse burada kamu hizmetine ait ya da kamu idaresine ait olduğunu ispat edilmesi gerekir.
• Kamu idaresi iptale karşı çıkması takdirde tek taraflı bir irade açıklaması olabilir.
• Aynı zamanda idari işlemin iptali davası için en önemli konu esin ve icrai nitelikte bir süreç olması gerekir.

İptal Davası Açma Ehliyeti Nedir?

İptal davası idari mahkemelerde açıldığı takdirde burada kişilerin gerçek ve tüzel kişiler olması gerekir. İptal davası açıldığı takdirde davayı açan kişinin medeni olarak bulunan haklarının ehliyetini kullanması, dava sürecinde yeterli olan bir durum değildir. İdari davalarda dava açma ehliyeti davayı açacak olan kişi ve hangi konuda bir dava açıldığına dair kişinin bulundurduğu menfaat ilişkisini konu edinir. İdari dava açma ehliyeti belirli niteliklerde bulunur. Bunlar;

• Kişilerin iptal davası açma ehliyeti sırasında kullandıkları menfaat durumu,
• İptal davası açma ehliyetinde tamamen toplumu ilgilendiren konulara değinilmesi,
• Ve son olarak bulunulan idarenin kolektif olarak yer alan işlemlerinde açılan iptal davasıdır.

İdari İşlemlerin İptali Davası Açılmasında Sebepler Nelerdir?

İdari işlemlerin iptali davasında açılan dava belirli süreçler sebebiyle açılmaktadır. Bunlar;

• İşlemlere yapılan yetkiler
• Şekil
• Sebep

Ve hukuka aykırı olmayan konular ile açılmaktadır. Bu başlıklar kendi içerisinde detaylandırılmaktadır. İdari işlemin iptali davası farklı başlıklar altında farklı şekillerde incelenir. Bu durum Danıştay kararı ile birlikte sonuç bulmaktadır. Burada çalışılan avukat da oldukça önemlidir. Avukatınız idari işlemler bu sürecin yürütülmesi, süreçte hangi delillerin, hangi amaçların, sebeplerin ve yetkilerin bulundurulması gerektiğine dair daha detaylı şekilde sizi bilgilendirmesi gerekmektedir. İdari işlemler yetki, amaç, sebep olarak ana başlık altında bulunmaktadır. Fakat bu başlıkların da yine kendi içerisinde daha net bir şekilde öğrenilmesi gerekmektedir. Bu konuda da Avukat danışman olarak kişileri aydınlatıp, nasıl bir süreç yürütmeleri gerektiğine dair bilgi verir. 

İdari İşlemlerin İptali Davası; Sebeplerin Gerekçeleri Nelerdir?

• İdari işlemlerin iptali davası, idari işlemlere karşı açılan iptal davası sebepleri içerisinde yetki bakımından hukuka aykırı idari işlemler yer alır. Burada idari makamlarda uygulanan işlemler hukuka aykırı ve yasal olmayan bir şekilde işleniyorsa kişi burada iptal davası açabilir.
• Şekil bakımından hukuka aykırı idari işlem uygulandığı takdirde de bir iptal davası açılması gerekir. İdari olarak yapılan tüm işlemler şekil açısından düşünüldüğünde hukuka aykırı ve hukuk bakımından geçerlilik kazandırılmıyorsa dava açılır.
• Sebep yönünden hukuka aykırı idari işlem sürecinde de yine bir iptal davası açılmaktadır. Bu durum hukuk içerisinde herhangi bir sebebi olmayan bir idari işlemin hukuk karşısında da kamu yararına olmadığı için denetlenmesi de mümkün değildir. 
• Konu nedeniyle hukuku aykırı idari işlem, burada idari işlemin konusu ve beraberinde oluşan hukukun neticesidir. Örnek olarak herhangi bir kişinin bir gayrimenkulün mülkiyetinin bedeli idari olarak karşılığında idareye geçirmesidir. Yani burada hukuk kuralları dışında bir idari işlem uygulandığı takdirde idari işlemin iptali davası açılır. Bu durum idari işlemin kamu yararına bir iş yapmadığına dair de değişkenlik göstermektedir.
• Amaç yönünden hukuka aykırı idari işlem diğer bir özellik olarak yer alır. Burada idare hukuku içerisinde yapılan bütün idari işlemler, kamu yararına yapılması gereken işlemlerdir. Kamu yararı dışında yani amaç yönünden hukuka aykırı bir şekilde işlem yapıldığı takdirde dava açılır. Hukuka aykırı işlemler kamunun yararına olmayacak işlemlerdir. Bu sebeple amaç yönünden farklı işlemler uygulandığında hukuka aykırı olarak yer alır.